Άιχεντορφ, Γιόζεφ φον-

(Joseph Freiherr von Eichendorff,Λούμποβιτς, Άνω Σιλεσία, 1788 – Νάισε, Άνω Σιλεσία, 1857). Γερμανός ποιητής και πεζογράφος. Ο Ά. ωρίμασε μέσα στο κλίμα του όψιμου ρομαντισμού. Τη ρομαντική εμπειρία –από την οποία πήγασε το νεανικό του μυθιστόρημα Προμήνυμα και Παρόν (1815)– την ξανάζησε και έως έναν βαθμό την ξεπέρασε εσωτερικά: το έργο του εκφράζει, δίπλα στον Χάινε και τον Καμίσο, ένα από τα πρώτα συμπτώματα γνήσιας κρίσης της ρομαντικής λογοτεχνίας και την ανακάλυψη μιας νέας διάστασης της πραγματικότητας και επομένως και της ποίησης, που θα μπορούσε να προσδιοριστεί ως αστική εσωτερικότητα. Η συνείδηση αυτής της πνευματικής εξελικτικής πορείας καταφαίνεται σαφέστερα στα έργα του τα οποία αναφέρονται στην ιστορία και την κριτική της λογοτεχνίας –Το γερμανικό μυθιστόρημα του 18ου αι. στη σχέση του με τον χριστιανισμό (1851), Περί της ιστορίας του δράματος (1854), Ιστορία της γερμανικής ποίησης (1857) κλπ.– αλλά και στα πολιτικού χαρακτήρα έργα του, τα οποία συχνά παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Ο Ά. είχε καθαρά λυρική ιδιοσυγκρασία: σε αυτόν οφείλονταν μερικά από τα υψηλότερα δείγματα της νεότερης γερμανικής ποίησης, όπως τα καταπληκτικά λίντερ, Σεληνοφώτιστη νύχτα και Ηδονή θανάτου, στα οποία μια λεπτότητα αισθημάτων σχεδόν πετραρχική κρύβεται κάτω από ρυθμούς κρυστάλλινης απλότητας. Μια πλούσια λυρική φλέβα προβάλλει επίσης σε πολλές αφηγηματικές σελίδες του. Σε ένα δεύτερο μυθιστόρημα, Οι ποιητές και οι σύντροφοί τους (1834), καθώς και σε νουβέλες και διηγήματά του, μεταξύ των οποίων και το δημοφιλέστατο Από τη ζωή ενός ακαμάτη (1826), συγκεφαλαιώνει όλα ή σχεδόν όλα τα τυπικά στοιχεία της ρομαντικής ευαισθησίας, στα οποία άλλοτε αναθέτει τον ρόλο του μελαγχολικού και κρυφού κοντραπούντο, άλλοτε αντίθετα τα μετατρέπει σε αντικείμενα χαριτωμένης και τρυφερής ειρωνείας, επαναφέροντάς τα όμως πάντα σε ένα επίπεδο εγκάρδιο και ανθρώπινο. Σε αυτό προαναγγέλει τον ερχομό του αστικού γούστου, που εκφράζεται στη ζωή και την τέχνη της Γερμανίας, κατά το πρώτο μισό του 19ου αι., από το λεγόμενο πνεύμα του Μπιντερμάιερ και τις επιδράσεις του.